“The real problem of humanity is the following: we have paleolithic emotions, medieval institutions and godlike technology. And it is terrifically dangerous, and it is now approaching a point of crisis overall.” ― Edward O. Wilson

Wat had ik dit citaat graag zelf bedacht! Het is bioloog en natuuronderzoeker Edward O. Wilson die onze hedendaagse hachelijke situatie bondig samenvat:

“Het echte probleem van de mensheid is het volgende: we hebben paleolithische emoties, middeleeuwse instellingen en goddelijke technologie. En het is verschrikkelijk gevaarlijk, en het nadert nu een crisispunt.”

De kern van Wilsons observatie ligt een bezorgdheid over de ongerijmdheid tussen onze aangeboren instincten, de verouderde structuren die onze samenlevingen besturen, en de buitengewone technologische bekwaamheid die we hebben verworven.

Paleolithische emoties: eeuwenoud hart in een moderne wereld

Onze emoties, diepgeworteld in ons paleolithische verleden, waren nauwkeurig afgestemd op een wereld die heel anders was dan die waarin we vandaag leven. Angst, agressie en stamloyaliteit kwamen onze voorouders goed van pas in de ruige landschappen van de prehistorie. In de complexe, onderling verbonden mondiale samenleving die we hebben opgebouwd, kunnen deze emoties echter leiden tot irrationele besluitvorming, vooroordelen en conflicten.

De uitdaging wordt dus hoe we moeten navigeren in een wereld waarin onze emotionele reacties, ontworpen om te overleven in het wild, botsen met de complexiteit van de moderne beschaving. Terwijl we worstelen met kwesties als klimaatverandering, uitputting van hulpbronnen en geopolitieke spanningen, blijkt ons eeuwenoude emotionele repertoire vaak niet geschikt voor de uitdagingen van de 21e eeuw.

Middeleeuwse instellingen: verouderde hoeders van de samenleving

Wilsons diagnose verbindt onze emotionele aard met de instituties die onze samenleving besturen. Veel van onze politieke, economische en sociale structuren zijn overblijfselen uit vervlogen tijden, overblijfselen van een middeleeuwse mentaliteit die slecht toegerust is om de complexiteit van de moderne wereld te beheersen. Of het echt middeleeuws is, dat weet ik niet. Ik ben geen geschiedkundige. Ik dacht eerder dat veel instellingen van nu uit het industriële tijdperk voortkwamen, maar goed,… we snappen de kern van Wilsons boodschap: de boel is verouderd en werkt niet meer.

Van bureaucratische inefficiëntie tot systemische ongelijkheid: onze instellingen belemmeren vaak de vooruitgang in plaats van deze te faciliteren. Naarmate het tempo van de veranderingen toeneemt, wordt de behoefte aan aangepaste systemen die een antwoord bieden op hedendaagse problemen steeds duidelijker.

Goddelijke technologie: een tweesnijdend zwaard

Het kroonjuweel van onze tijd, technologie, is een bewijs van menselijk vernuft en innovatie. Ons vermogen om krachtige technologieën te creëren en te gebruiken overtreft echter ons vermogen om ze op verantwoorde wijze te beheren. De snelle vooruitgang van kunstmatige intelligentie, genetische manipulatie en andere goddelijke technologieën roept diepgaande ethische en existentiële vragen op.

Juist de instrumenten die de mensheid naar nieuwe hoogten kunnen tillen, vormen ook existentiële bedreigingen als ze worden misbruikt of niet worden gecontroleerd. Het vinden van een evenwicht tussen vooruitgang en ethische verantwoordelijkheid is van groot belang als we worstelen met de gevolgen van het spelen met krachten die ooit voorbehouden waren aan goden.

Het crisispunt naderen: een oproep tot actie

De mensheid wordt momenteel geconfronteerd met een grimmige keuze: zich aanpassen of de gevolgen onder ogen zien. We hebben een collectieve herevaluatie van onze waarden, instellingen en relatie met technologie nodig. Kan een multidimensionale aanpak in de vooruitgang in psychologie, in bestuur en in de ontwikkeling van ethische technologie ons redden?

De uitdagingen zijn groot, maar de potentiële voordelen van het overwinnen van deze crisis zijn net zo groot. We kunnen -denk ik- de beperkingen van ons verleden overstijgen, de kansen van het heden omarmen en een toekomst vormgeven waarin de triade van emoties, instituties en technologie ons harmonieus naar een mooier bestaan ​​stuwen. Alleen, we zijn er nog niet en het gaat nog wat rommelen hier en daar.

Tot slot wil ik benadrukken dat ik denk dat we tijdens deze transitie best uitgerust zijn met het volgende:

• Zelfkennis: weten wie je bent, wat je talenten, levenskrachten en je mogelijkheden zijn
• Innerlijke autoriteit: autoriteit niet extern zoeken, maar autoriteit terug aan jezelf geven: wat helpt jou navigeren in deze wereld, hoe werkt je innerlijke GPS?
• Mentale gezondheid: een gezonde mindset en een positief zelfbeeld houdt je krachtig staande in deze gekke tijd (zo komen we terug bij punt 1 uit, want ik denk dat het daarvoor belangrijk is dat je jezelf kent).
  
  

Mijn missie in het leven gaat niet over het overwinnen van het probleem dat Wilson schetst, maar ik wil je wel helpen met uit te vissen hoe je jezelf in deze transformatie staande kunt houden door jezelf beter te kennen.